Derecik (Rûbarok) beldesinde baharın yüzünü göstermesiyle beraber bölgenin birçok yerinde yetişen ve nefis bir tada sahip olan kenger (kereng) pazarlardaki yerini almaya başladı.

Çetin ve zorlu kışın ardından Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde görülmeye değer doğa zenginliği karların erimesi ardından yeniden canlandı. Geniş bir düzlüğe sahip ovanın yanı sıra engebeli dağlarında baharın gelmesiyle yeşeren pancarlar, halkın geçim kaynağı olarak tezgahlardaki yerlerini aldı. Pancarla geçimlerini sağlayan yurttaşlar, bu yıl karların geç erimesi nedeniyle yönlerini Federal Kürdistan sınırında bulunan dağlara çevirdi. Federal Kürdistan sınırında bulunan Derecik (Rûbarok) beldesinde baharın yüzünü göstermesiyle beraber bölgenin birçok yerinde yetişen ve nefis bir tada sahip olan kenger (kereng) pazarlardaki yerini almaya başladı. Devam eden askeri operasyonlar nedeniyle pancar toplamada sıkıntı yaşadıklarını belirten yurttaşlar, tüm zorluğa rağmen taplanan kengerlerin kilosunun 3 TL’den satıldığını söyledi. Yılın sadece iki ayı bulunan kenger, dağlarda yaşlanmadan toplanıyor. Yaşlanan kengerler ise, kahve tüccarları tarafından toplatılıyor.

‘Kenger göç edenlerin geçim kaynağı oldu’

1995 yılında devam eden askeri operasyonlar sonucu yakılan köylerinden göç ederek Yüksekova’ya yerleşen Gülavi Çallı, çarşı merkezinde, belediye tarafından tahsis edilen dükkanlarda pancar satarak 15 nüfusluk ailenin geçimini sağlıyor. Kenger sezonunun başladığını ve yılın 2 ayında kenger satışı yaparak, geçimini sağladığını belirten Çallı, “Ancak Yüksekova’da kar olması nedeniyle Rûbarok’ta topladıkları kengerleri satıyoruz. Her yıl bu mevsimde tonlarca kenger satıyorduk. Kenger bahar yemeklerinden biridir. Kenger turşu, kızartma, devin, yumurtalı kenger, dovin, kurutulmuş pancar şeklinde kullanılıyor ve peynire karıştırılıyor. Kengerle türlü türlü yemekler yapılıyor. Çok faydalı ve doğal bir sebzedir. Karın erimesiyle toprak altından yetişiyor” dedi. Kenger’in toplatılması aşamasında neslinin tüketilmemesi için özen gösterilmesi gerektiğini belirten Çallı, “Kenger toplanırken neslinin tüketilmemesi gerekiyor. Bize gelen kenger genellikle Rûbarok’tan ve Balkayalar (Çiyayı Govendi) dağlarından getiriliyor. Yeni çıktığından dolayı ve az olduğundan dolayı fiyatı yüksektir. Kilosunu 3 TL'ye satıyoruz. Karların erimesi ile kengerin çoğalması ile kenger fiyatı da düşer. Geçim kaynağımız olan pancarcılıkta risksiz bir ortam istiyoruz. İnşallah bu çatışmalı sürecin bitmesi onurlu bir barışın sağlanması ile çözüm oluşacak, daha güzel bir dünya yaratılacaktır” dedi.

‘Kenger kahvesinin kilosu 12 dolar’

Kenger bitkisinin toplumda bilinmeyen özelliklere sahip bir bitki türü olduğunu belirten Çallı, “Kenger genç iken, yemek, çiğ ve pişirilerek kullanılır. Kenger yaşlandıktan sonra gül verir. Gülün içinde çekirdekler oluşur. Bu çekirdek hem kengerin tohumu işlevi görür, aynı zamanda çekirdeği işlenerek kenger kahvesi yapılır. Kengerler özellikle Zagros dağlarında ve Kandil alanında yoğun şekilde bulunur. Özellikle Federal Kürdistan’da çok sayıda yurttaş, kenger ticareti yapmaktadır. Toplanan kenger çekirdekleri Avrupa’ya gönderilmekte, orada işlenerek, kahve haline getirilmektedir. Bu kahve özellikle Irak ve Suudi Arabistan’da sürekli tüketilmektedir. Federal Kürdistan’da kenger kahvesinin kilosu 12 dolara satılıyor. Kengerin kökü doğal hekimler tarafından şifa niyetine ilaç yapılarak kullanılıyor. Özellikle kadın hastalıklarında kullanılıyor” dedi. / Diha

Güncelleme Tarihi: 24 Mart 2013, 12:39