İkili ilişkileri daha ileriye götürebilme adına verimli bir ziyaret gerçekleştirdiklerini söyleyen Erdoğan’ın açıklamalarında şu başlıklar öne çıktı:

MUTABAKAT SAĞLADIK: İkili ekonomik ilişkilerimizi daha da ileri götürebilme hususunda bir mutabakat sağlayabildik diyebilirim. Hazine ve Maliye, Ticaret ve Enerji bakanlarımız 21 Eylül’de zaten buradaydılar. O zaman ön görüşmeleri yapmışlardı. 25 Ekim’de Alman Ekonomi Bakanı büyük bir iş adamı heyeti ile ülkemize gelecek. Bu tür temasları artıracağız. Türkiye’de yatırımı bulanan Alman firmaları ile çok verimli bir toplantı gerçekleştirdik. Bu şirketlerin Türkiye’ye olan ilgisi memnuniyet vericiydi. Biz de onları teşvik etmeye devam edeceğiz.

YARGI KARARLARINI YOK SAYIYORLAR: Almanya’yla ilgili meselelerden biri de, PKK, FETÖ, DHKP-C gibi örgütlerin Türkiye karşıtı eylemleri konusunda yeterince duyarlı davranılmaması. Alman makamlarının bunlara karşı daha etkin mücadele vermelerini bekliyoruz. Bu beklentilerimizi de kendilerine bizzat ilettik. Ulusal güvenliğimize tehdit teşkil eden yapılara karşı etkin mücadele bizim temel hakkımızdır. Türkiye’de tutuklu bulunan bazı kişilerle ilgili onların söylediklerine karşılık olarak da, gerçek bilgileri bize sormalarının daha isabetli olacağını ifade ettik. Hadiseleri Türkiye’de kabine karşıtı ya da başkan karşıtı olanlardan dinleyerek değil, resmi kanallardan da dinlemelerinin, ona göre atılmasının daha doğru olacağını anlattık. Hükümete karşı olanlarla yürümekle sağlıklı sonuçlar alınamayacağını belirttik. FETÖ konusundaki yaklaşım farklılığı ortada. Bu, Merkel ile yaptığımız ortak basın toplantısında da açıkça görüldü. Yeterli delil olmadığından söz ediyorlar. Tüm delilleri kendilerine verdiğimiz halde, mahkeme kararlarını ilettiğimiz halde, bunların adeta yok sayılmasını anlamak mümkün değil.

DÖRTLÜ ZİRVE: Bölgesel konularda, başta İdlip olmak üzere Suriye konusunda yaptıklarımızı hep şükranla anıyorlar. İdlip’teki gelinen süreci takdirle karşılıyorlar. Detaylar hakkında bilgiler istediler, biz de detaylar hakkında kendilerine gerekli bilgileri verdik. Bu ay içerisinde fevkalade bir durum olmazsa Rusya, Almanya, Fransa, Türkiye olarak bir dörtlü İstanbul Zirvesi’ni inşallah gerçekleştireceğiz. Macron ile görüştüm, o olumlu yaklaşıyor. Merkel de, ‘Ekim’in 14’ünde Bavyera seçimleri var, o seçimden sonra yapalım’ diye bir yaklaşım içerisinde. Süreci takip edeceğiz. Tarih belirlendikten sonra da o dörtlü zirveyi gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Bu dörtlü zirveyi önemsiyorum. Bu önemli bir adım olacak. İdlib başta olmak üzere Suriye’yi konuşacağız. Amacımız daha olumlu istikamette daha iyi yere taşımak. Şimdi bir small grup diye bir şey çıkardılar. ABD, Mısır, Suudi Arabistan, İngiltere, Ürdün, Almanya, Fransa toplam 7 ülke var. Bu toplantılara Türkiye’yi çağırmıyorlar. Hatta hatta Suriye’yi çağırmıyorlar. Suriye hakkında toplantı yapıyorlar, Suriye bu toplantıda yok. O da Trump’ın düzenlemiş olduğu toplantı. Ben de Sayın Merkel’e ‘Bizimki de small’ dedim.

AB’YLE İLİŞKİLER GÜÇLENDİRİLECEK: Küresel düzlemde Trump yönetiminin, tek taraflı politikalarının Avrupa’da da rahatsızlık yarattığını görüyorum. Gerek AB gerek diğer bölgelerle işbirliğimizi güçlendirerek adımlarımızı atmaya devam edeceğiz.

MERKEL’LE KAHVALTININ KONUSU: Merkel ile yaptığımız kahvaltıda tüm bu konuları ele aldık. Ağırlıklı konumuz ekonomiydi. Müşterek olarak neler yapabiliriz bunların üzerinde durduk. Bu konu ile ilgili Sanayi ve Teknoloji Bakanı’mız muhataplarıyla, Maliye ve Hazine Bakanı’mız muhatapları ile çalışmaları yapacaklar. Savunma sanayine yönelik birçok adımları atabilme şansımızın olduğunu görüyorum. İleri teknoloji konusunda birçok adımları atabileceğimizi görüyorum. Aynı şekilde Sağlık Bakanlıkları olarak da müşterek Bazı adımları atabileceğimizi görüyorum. MR, tomografi gibi araç gereçleri var. Bunların birçoğu Siemens ile ilgili. Bunu da Siemens’in başkanı ile görüşme imkânımız oldu, belki bunların Türkiye’de ortak üretimi söz konusu olabilir. Değişik yerlerde Siemens’de bazı yatırımlara girme imkânı da olabilecek. Bunları inşallah görüşeceğiz. Bu sabah Merkel ile kahvaltıda, raylı sistem konusunda kendileri ile konuştuk. Kendileri de notlarını aldılar. Bize düşen budan sonra bunun takipçisi olmak.

MERKEL’İ 2019’DA AĞIRLAYABİLİRİZ: Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’i Türkiye’ye davet ettim. İnşallah 2019 yılı içinde kendilerini Türkiye’de ağırlamak suretiyle bu kesintili dönemi geride bırakmış olacağız.

‘KÜLLİYATLI BİR LİSTE SUNDUK’

Cumhurbaşkanı Erdoğan, gazetecilerin sorularını da yanıtladı:

* Hem ABD hem Almanya için her iki ülkede FETÖ için özel bir başlık açtınız. Can Dündar’ın da aralarında bulunduğu bir isim listesinin Alman hükümetine verildiği belirtiliyor. Kaç kişilik bir liste bu? Bizimle paylaşır mısınız?

İsimlerin tamamını bilmiyorum ama külliyetli bir liste. Gerek Almanya gerek öbür tarafa yani ABD’ye bu listeler zaten zaman zaman hep veriliyor. Almanya’da 136 kişilik bir liste. ABD’ye iletilen listede ise sayı o kadar değil. Almanya’ya PKK ile ilgili daha önce dört binin üzerinde ismin olduğu klasörler verilmişti. ABD’ye de biliyorsunuz ki 85 koli belge ilettik. Daha sonra Sayın Trump, belgelerden ziyade isimlerin iletilmesini istedi. Biz de isimleri İbrahim Bey ile Bolton’a ulaştırdık. 20’nin üzerinde isim bildirdik. Neler olacağını önümüzdeki süreç gösterecektir. Ancak bunların terör anlayışları bize oranla farklılık arz ediyor. Bu hususta bizim gibi bir sorun yaşamadıkları için bizi doğru anlama konusunda zorlanıyorlar.

* Almanya da iş dünyasıyla ve büyük yatırımcılarla bir araya geldiniz. Somut olarak yatırıma dönük bir karar çıktı mı? Türkiye-Almanya ekonomik ilişiklerinde nasıl bir tutum var?

Bunların hemen hemen hepsi uzun yıllar Türkiye’de faaliyet gösteren şirketler. Bunların yeni yatırımlara girmesini teşvik edelim istiyoruz. Siemens, Bosh, bunlar Türikye’de 150 yıllık, 130 yıllık şirketler. Otomotiv sektörüne yönelik bazı şirketler var. Tüm bu şirketlerle görüşmeleri yapıp, bunları yatırım ofisimiz vasıtasıyla yakın takibe alacağız. Gerek TOBB gerek DEİK ile temaslarını sağlayıp inşallah adımları atacağız.

* Bu ziyaretlere geliş sebebiniz belli ama Kılıçdaroğlu tarafından farklı yorumlandı. “Niye gidiyorlar, borç para için gidiyorlar, borç para dileniyorlar“ dedi. Nasıl değerlendirirsiniz?

Gülünç. Birleşmiş Milletler’de yaptığımız konuşma ortada. Borç aldıysak nereden borç almışız bunu da söylesin. Bizim bu tür ziyaretlerde maksadımız, yabancı yatırımları ülkelerimize çekmeye yönelik adımlar atmaktır. Kaldı ki, biz görevi devraldığımızda hatırlarsanız Türkiye’nin IMF’e 23.5 milyar dolar borcu vardı. Kimler almıştı o borcu? Geçmişte CHP’nin de koalisyon ortağı olduğu dönemlerin bir borç yüküydü o. Bizim dönemimizde sıfırlandı o borç. Birilerinin iddialarının aksine, bizim IMF ile şu an herhangi bir işimiz olamaz. Biz şu anda ülkemizdeki durumu zaten toparlamaya başladık. Çok kısa zamanda bu sıkıntıyı atlatacağız, 2019’a da çok daha ciddi, çok daha farklı bir şekilde gireceğiz.

* Almanya Cumhurbaşkanı’nın verdiği yemeği merak ediyoruz. Çünkü yemekteki konuşmanız sitemkârdı. Yemeğe tartışmalı isimler de davet edilmişti. Bu yemek ile ilgili düşüncelerinizi alabilir miyiz? Bir de Alman siyasilerin konuşmasında kamuoyunun baskısının etkili olduğunu düşünüyor musunuz?

Akşam yemeğindeki konuşmada o tür bir yaklaşım sergilenmesi çok şık olmadı. Biz sizinle görüşmeyi yapmışız, bu konuları da görüşmüşüz. Akşam yemeğinde yapılan bir konuşmada onları tekrar dile getirmenin gereği yoktu. Almanlar bile herhalde bundan rahatsız oldular. “Steinmeier yanlış yaptı, Erdoğan da haklı tepkisini ortaya koydu” şeklinde konuşanlar olmuş. Biz bizim ülkemizde, bir misafirimizi yemeğe davet edip, ondan sonra böyle bir şeye girişimde bulunmayız. Dolayısıyla ben o tür bir üslubu şık bulmadım. Medya şöyle der, şunu yazar şeklinde yersiz yaklaşımlarla ya da iç politika adına o tür bir tavır sergilenmesinin doğru olmadığı kanaatindeyim.

* Almanya’da Türk toplumu sizinle görüşmek istiyor, siz de onlarla buluşmak istiyorsunuz. Ama mümkün olmadı. Almanya’nın bu tavrı ile ilgili düşünceniz nedir?

Güvenlik gerekçesiyle öyle yaptıklarını söylediler. Ama toplantı ve gösteri hakkından bahseden bir ülkenin salon toplantısına izin vermekten çekinmiş olması tabii ki manidar. Bunu özgürlükle bağdaştırmak zor. Ama öbür taraftan da Türkiye’de 5 yıl 10 aya mahkum olmuş birinin hukukunu aramaya soyunuyorlar. Ne alakası var bunun sizinle? Türkiye’de mahkum olmuş birisi. Aramızda suçluların iadesi anlaşması var. Size düşen onu bize iade etmektir. Ayrıca Türkiye’de tutuklu 5-10 Alman’ın kendilerine verilmesini istiyorlar. Ben de onların belirli suçlardan yargılanmakta olduklarını anlattım. Almanya’da suç işleyen Türkler nasıl yargılanıyorlar ise bizde de suç işleyen kişi yabancı da olsa yargılanıyor. Kendilerine, Türkiye’nin de bir hukuk devleti olduğunu hatırlattım.

* Dörtlü zirve ekimde gerçekleştirilecek. Bu toplantıdan beklentiniz nedir?

İdlib başta olmak üzere Suriye’yi konuşacağız. Amacımız daha olumlu istikamette daha iyi yere taşımak. Şimdi bir “small” grup diye bir şey çıkardılar. ABD, Mısır, Suudi Arabistan, İngiltere, Ürdün, Almanya, Fransa toplam 7 ülke var. 7 ülke ile toplantıyı yapacaklar. Bu toplantılara Türkiye’yi çağırmıyorlar. Hatta hatta Suriye’yi çağırmıyorlar. Suriye hakkında toplantı yapıyorlar, Suriye bu toplantıda yok. O da Trump’ın düzenlemiş olduğu toplantı. Ben de Sayın Merkel’e “Bizimki de ‘smaller’ olur” dedim.

* Euro 2024 Almanya’ya kaldı… Ne dersiniz? Lobiler etkili oldu iddiaları var.

Açık konuşayım. Çok da önemsemedim. Bu hep böyle dönüyor. İki dünya kupasını veriyorsun, bir Avrupa kupasını veriyorsun. Aynı ülkede bunu yapıyorsun. Türkiye’ye gelince şöyle böyle diyorsun. Tesis ise bizim şu anda Almanlardan geri kalan bir halimiz yok. Çok modern ve kilometre olarak çok daha iyi tesislerimiz var. Hayırlı olsun. Neticede masraftan kurtulmuş olduk.

* Merkel ile görüşmenizde ABD’nin ticaret saldırıları ne kadar gündeme geldi? Almanya nın kaygıları var mı? Türkiye’ye yaklaşımında motivasyon olabilir mi? ABD’nin estirdiği ekonomik teröre karşı ülkeler yakınlaşır mı?

Acaba? Acaba?

* Rusya, Çin, Almanya yakınlaşmayacak mı?

Sen yine de soru işaretini koy oraya. Bu saydıklarınız arasında, şu anda bir duruş sergileyebilecek olan ülke belki Çin olabilir. Ben bu konuda yine de bir yorum yapmayayım.