İnisiyatif, dokuz Kürt partisi, iki Asuri-Süryani partisi ve iki Arap partisinden oluşuyor. Yedi kişilik bir komite çalışmaları koordine ediyor.

Komitede yer alan ve aynı zamanda TEVDEM (Demokratik Toplum Hareketi) üyesi olan İlham Ahmed, inisiyatifin çalışmalarına ilişkin sorularımızı yanıtladı.

Demokratik Suriye İçin Kürt İnisiyatifi nasıl kuruldu?

İnisiyatif Suriye'deki sorunları tartışmak ve çözüm bulmak için yaptığımız toplantılardan sonra kuruldu. Çünkü bu sorun gün geçtikçe çözülmüyor, aksine kısır bir döngüye dönüşüyordu. Suriye'de süregelen savaş, Aleviler ile Sünniler arasında bir mezhep savaşına dönüştü. Bu savaşı bölgenin bileşenleri arasında bir savaşa dönüştürmeye çalışan devletlerin çabaları da oldu. Biz de Kürtler arasındaki sorunların çözümü yönünde inisiyatif oluşturmaya başladık. TEVDEM olarak bu fikri ortaya attık. Daha sonra özerk bölgeler içerisindeki Kürt partileri ile bir araya gelerek, bu fikri paylaştık. Bu inisiyatifin bir 'Kürt inisiyatifi' olarak hareket etmesine ve demokratik bir Suriye için çalışma yürütmesine karar verildi. Bu fikir, diğer partiler tarafından da kabul edildikten sonra, Kuzey'de, Türkiye tarafında görüşmeler gerçekleştirildi. Daha sonra, Rojava'da Süryani, Araplar ve Asuriler ile görüştük. Suriye muhalefeti, Heyet el Tensiq, Suriye Ulusal Konseyi ile de görüşüldü. Bu toplantıların tamamı fikir alışverişi şeklindeydi. Bu görüşmelerin sonunda bir hazırlık komitesi kuruldu. Ardından Heyet el Tensiq, bize Şam'dan heyet gönderdi. Projeyi geliştirebilmemiz için bizimle bir anlaşma imzaladılar.

Sözleşmenin içeriği nedir?

Suriye'de demokratik bir sistem için; demokratik özerkliğin Suriye'nin genelinde uygulanabilecek bir sistem olması yönünde bir madde vardı. 'Suriye'deki sorunların çözümü için Cenevre 1 ve 2 konferanslarını esas alır, savaşın durdurulması ve demokratik bir siyasi çözümün ortaya çıkmasını amaçlar' deniliyor. Ayrıca Kürt sorununun demokratik bir şekilde ve uluslararası anlaşmalar göre çözülmesini esas alır. Özel ve önemli bir madde de; Asuri ve Süryanilerle ilgilidir. Onların ayrı bir halk olarak kabul edilmesi ve anayasal düzlemde onların bütün haklarının verilmesi düzenlemesi yer alıyor.

PROJE HAZIRLIYORUZ, GÖRÜŞMELER YAPILACAK

Bir süre önce Demokratik Suriye İçin Kürt İnisiyatifi olarak İstanbul'da bir dizi görüşmeler gerçekleştirdiniz. Heyetiniz, görüşmelerin olumlu gerçekleştiğini söylemişti. Bu anlamda sonuçlar neler oldu?

Görüşülen insanlar inisiyatifin olumlu bir girişim olduğunu söylemişti. Yeniden görüşebilmemiz için şu an bir proje hazırlıyoruz. Ardından yeniden görüşmeler gerçekleştirilecek. Bu proje bittikten sonra Suriye genelinde bir 'Demokratik Suriye Kongresi' düzenleyeceğiz.

DEMOKRATİK ÖZERKLİĞİ SAVAŞ KOŞULLARINDA KURDUK

Suriye'nin diğer bölgeleri ile kıyasladığımızda Rojava daha istikrarlı görünüyor. Rojava dışında kalan bölgelerde kaos ve savaş var. Bu durumda, bahsettiğiniz proje nasıl gerçekleşecek?

Biz demokratik özerkliği savaş koşullarında kurduk ve savaş koşullarında geliştirdik. Her gün saldırı olmasına rağmen demokratik özerklik bu topraklar üzerinde hayat buluyor. Savaşın durması için bu proje olmazsa olmazsa şartlardan biridir. Sunulan bu proje Suriye'deki savaşın ve krizin çözümü olarak sunulmaktadır.

Esad yönetiminin böyle bir projeye yaklaşımı ne olabilir?

Şimdiye kadar onlardan bu projeye dair herhangi bir açıklama gelmedi. Fakat onlar da savaşın durmasını istiyorsa, siyasi bir çözümün başlamasından yanalarsa, demokratik bir Suriye için onlar da değişim gösterirlerse, onlar da demokratik Suriye projesi ile fikir alışverişinde bulunabilirler.

Esad rejimi ile görüşme talebiniz oldu mu?

Bu yaşanacak gelişmelere ve ilerlemelere bağlı. Biz kurum ve kişileri kriter olarak almıyoruz, toplumu esas alıyoruz. Bizim toplumla ilişkimiz ne kadar gelişir, toplum bizim projemizi ne kadar benimser ve desteklerse, projenin güçlenmesi halklarla yapacağımız fikir alışverişi sonrasında mümkün olacaktır.

Rojava halklarının bu projeye destek vereceğini öngörüyoruz. Ancak Rojava dışında kalan halklar sizce ne diyecektir?

Şimdiye kadar yaptığımız görüşmelerde Rojava halkı ve inisiyatif içerisinde yer alanlar bize destek verdiler. Halk da bunu olumladı, muhalefet içerisinde yer alan gruplar da. Bu bizim önümüzdeki en büyük engeli aslında kaldırdı. Bu yüzden projenin başarılı olacağı kanaatindeyiz.

İnisiyatifin bölgesel ve uluslararası alandaki girişim ve görüşmeleriyle ilgili bilgi verebilir misiniz?

Devletler ve uluslararası alanda görüşmeler gerçekleşti. Özerk yönetimden bir heyet, Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda gibi birçok Avrupa ülkesinde görüşmeler gerçekleştirdi. İnisiyatifin sunduğu projenin bütün bileşenler için olduğu ifade edildi. Dışarda yapılan görüşmelerde de olumlu bir yanıt aldık. İlgiyle yaklaştılar. Çözüm için bir yol haritası ortaya çıkarma adına bize destek sunacaklarını ifade ettiler. Bizim de bu yönde bir umudumuz gelişti.

Madem bu kadar destek verdiler, neden Cenevre konferanslarına Kürtleri davet etmediler?

Kürtlerin durumu Cenevre-2 toplantısı sonrası farklı bir aşamaya geçti. Cenevre-1'de Suriye halkları yer almıyordu. Onlar adına konuşan devletler vardı. Ama ikinci toplantıda muhalefet katıldı ve bu toplantıya Kürtler adına üç kişiyi dahil ettiler. Fakat ne Kürtlerin bundan haberi vardı, ne de onların Kürtlerden haberi. Bu yüzden Cenevre toplantılarında Kürtlerin temsil edilmediği kanaatine vardık. Cenevre'de siyasi bir çözümün çıkmaması bütün taraflar tarafından Kürtler olmadan bu sorun çözülmez algısını ortaya çıkardı.

Uluslararası alanda yaptığınız görüşmelerde size destek için herhangi bir mutabakat metni imzalandı mı?

Bu ilk yaptığımız girişimdi. 'Böyle bir proje düşünüyoruz ve bunu sizin desteğinize sunuyoruz' ziyareti şeklindeydi. Bu proje hazırlandıktan sonra tekrar onlarla görüşeceğiz. Belki bu görüşmelerin ardından o aşamaya gelinebilir.

PROJE TAMAMLANDIKTAN SONRA TÜRK DEVLETİ İLE GÖRÜŞEBİLİRİZ

Türk devleti ile herhangi bir temasınız oldu mu?

Türkiye ile bir görüşme gerçekleşmedi. Görüşmelerin yapılmasına yönelik talebimiz var. Onlara bu projeyi de sunabiliriz. Onlar tarafından bu konuda bir olumlu yaklaşım sergilenirse, onlarla da görüşürüz.

Görüşme/ randevu talebiniz oldu mu?

Şimdiye kadar olmadı, projenin tamamlanmasını bekliyoruz. Tamamladıktan sonra görüşme talebinde bulunabiliriz.

Güney Kürdistan hükümetinin yaklaşımı nedir?

İnisiyatif olarak herhangi bir görüşme gerçekleşmedi. Güney hükümeti genel olarak bu tarz inisiyatiflere olumlu yaklaşmıyor. Özerk yönetimler kurulduğunda da yine karşı çıktılar. Bu inisiyatifi kurduktan sonra herkesten önce ENKS (Suriye Kürtleri Ulusal Konseyi) -ki desteğini Güney hükümetinden alır- ile görüşme talebinde bulunduk. Projeyi onlara da sunduk, karşı çıkmadılar fakat destek de sunmadılar. Bu yüzden Güney hükümeti ile görüşme gereği de duymadık.

Neden destek vermediler?

Çünkü KDP tarafından destekleniyorlar. Projemizin desteklenmemesi kararını KDP veriyor. Çünkü KDP, Rojava'da herhangi bir şey gelişecekse de, kendi inisiyatifinde gelişmesini istiyor. Kendi anlayışını ve egemenliğini Rojava'da hakim kılmak istiyor. Dolayısıyla kendi iradeleri dışında bir şey önerilirse desteklemezler.ANF