Deprem sonrası yapılan çalışmaların hiçbirinden yaralanmadıklarını belirten esnaflar, hükümetin verdiği destek ve kredi sözlerinin ise hayalden öteye gitmediğini söylüyor.
Van'da yaşanan 7.2 ile 5.6'lık depremlerden sonra iflasın eşiğine gelen Vanlı esnafa verilen sözler yerine getirilmezken, esnaflar deprem sonrası yapılan başta TOKİ'ler olmak üzere kentteki hiçbir çalışmaya da dahil edilmedi. Deprem boyunca iş yapamayan ve başta kira, SSK primleri, vergi borçları olmak üzere büyük bir borç batağı altına giren esnaf iflasın eşiğine geldi. Deprem sonrası bölgeye gelen Hükümet yetkililerinin esnafın destekleneceği, faizsiz kredi verileceği ve yapılacak bütün çalışmalarda önceliğin Van esnafına verileceği yönündeki açıklamaları ise havada kaldı. TOKİ ihalelerinin büyük bölümü batı ellerindeki firmalara verilirken, başta malzeme ve işçi olmak üzere hiçbir imkandan Van halkı ve esnafı yaralandırılmadı. Hal böyle olunca binlerce esnaf da iflasın eşiğine geldi.
'KOSGEB kredisini torpili olanlar aldı'
Van'da yıllardır esnaflık yapan Selami Yeşilbaş, bir esnaf olarak verilen hiçbir sözden yaralanmadığını dile getirdi. Yeşilbaş, "Deprem Allah'tan gelen bir afet. Umarım bir daha böyle bir afet yaşamayız. Ama depremden sonra iflasın eşiğine geldik. Esnafın halini kimse sormadı, önceleri KOSGEB kredisi bizi umutlandırmıştı ama onu da alamadık. Bir sürü engel çıkardılar önümüze. Başvuru yapmama rağmen alamadım. Benim gibi binlere esnaf aynı durumdadır. Biz artık bir şeyler kar etmenin derdinde değiliz. Dışarıya olan vergi borçlarımızı, sigortalarımızı ve kiralarımızı ödemenin derdine düşmüşüz" dedi. KOSGEB kredisini sadece torpili olanların aldığını belirten Yeşilbaş, "Torpili olan krediyi alıp işlerini büyüttü, biz ise ortada kaldık" dedi.
'Ne umduk ne bulduk!'
Van halkı olarak büyük bir deprem yaşadıklarını ve bu depremden hem esnaf olarak hem de halk olarak çok etkilendiklerini dile getiren esnaflardan Nevzat Hamzaoğulları, depremden sonra esnaf olarak devletten destek alamadıklarını söyledi. KOSGEB kredisine başvuran esnaflardan biri olduğunu söyleyen Hamzaoğulları, "Bırak kredi almayı bize kredi verip vermeyeceklerine dair bir cevap bile vermediler" dedi. Hamzaoğulları, "Depremden sonra Başbakan ve ilgili bakanlar Van için projeler üretmeliydiler. Esnafı kalkındırmak için çalışmaların yapılması lazımdı. Çünkü kentin kalkınabilmesi için önce esnafın toparlanması lazım. Ama destek yerine başta TOKİ olmak üzere hiçbir imkandan yaralanmadık. Buraya işçiler bile batı illerinden getirildi. Esnaf tamamen kaderine terk edildi" dedi.
'TOKİ'lerde çalışanlar hep dışarıdan gelen insanlar'
Depremden önce ve sonra kent halkının küçük ve büyük esnaflarının genelinin artık uçurumun kenarında olduğunu söyleyen esnaf Dilaver Aydemir, Van halkının birçoğunun sigara, mazot, gıda ve giyim gibi kaçakçılık işi ile geçimlerini sağladıklarını söyleyerek, "Artık o da yasaklandı ve kimse artık kaçakçılıkta yapamıyor. Biz bunu anladık ki hükümet bu insanların nasıl geçimlerini sağlayacaklarını düşünmüyor bile. Kentimizde herhangi bir fabrika yok, inşaat sektörü iyi değil ve bu insanlar bir şekilde evlerine ekmek götürmek zorundalar. Üzerine bir de büyük bir deprem felaketi yaşayınca hepten işin içinde kaldık ve ne yapacağımızı şaşırdık. Hükümet tarafından iş imkanları sağlansa halka, biz esnaflar da bundan faydalanacağız. KOSGEB kredisinden zaten umutlu değiliz artık. Başvurduk ama bir türlü alamadık, bankalara gittiğimizde bir sürü engelle karşılaştık" dedi.
'KOSGEB, faizleri bankalara değil esnafa hibe etsin'
Konuya ilişkin görüştüğümüz, Van Ticaret Borsası (VATBO) Başkanı Feridun Irak, deprem sonrası KOSGEB'in veri tabanına kayıtlı ya da kayıt olacak iş yeri sahiplerine 30 bin ya da 100 bin faizsiz ve 1 yıl ödemesiz kredinin verileceğini söyledi. Irak, "Söz konusu krediler için KOSGEB idaresi, bankaların esnaflara vereceği 30 bin liralık kredi için 8 bin, 100 bin liralık kredi için ise 26 bin lira esnaf yerine bankalara veriyor. Biz VATBO olarak bir öneride bulunduk ve bu önerimizi gerekli yerlere ve milletvekillerine ilettik. Dedik ki, KOSBEB idaresi esnaf yerine bankalara vereceği kredi faizleri olan 8 bin ve 26 bini esnafa direk olarak hibe etsin. Böyle bir yol izlendiği halde, işyeri sahiplerine bir katkı sağlanmış olacağı gibi KOSGEB idaresine de ek bir yük getirmeyecektir" dedi.
'Gerçek ihtiyaç sahipleri KOSGEB'den faydalanamadı'
KOSGEB'e müracaat eden toplam esnaf sayısının 8 bin 331 olduğunu söyleyen Irak, bunların sadece 3 bin 639'u bankaların verdiği kredilerden faydalanabildiğini söyledi. Irak, "Geriye kalan esnafın yüzde 57'si kredileden faydalanamadı ve gerçek ihtiyaç sahipleri de bu kredilerden faydalanamayan kesimdir" dedi. Esnafın depremden sonraki durumunu da değerlendiren Irak, ekonomik şartları durdurulduğu sürece alınan bütün tedbirlerin sonuçsuz kalacağını söyledi. Irak, "Bilindiği Gibi TOKİ tarafından, evleri yıkılan ve ya ağır hasarlı olan vatandaşlar için şehrin dışında konutlar inşa edilmektedir. Bu konutlar belirlenen bir fiyat ve vadeyle hak sahiplerine satımı planlanmıştır" dedi. Söz konusu müteahhitlerin tamamen il dışından gelen müteahhitlerin olduğunu, ihtiyaç duyulan malzemelerin de il dışında satın alındığını ifade eden Irak, "Bu uygulama ilimizde çeşitli sorunlara neden olmaktadır. Bunlardan 1'incisi, ilimizde inşaat sektöründe faaliyet gösteren işyerleri sahiplerinin iş yapmamasıdır. 2'ncisi, ilimizdeki müteahhitlerin iş alamaması ve 3'üncüsü ise, konutu yıkılan hak sahiplerin şehrin dışında ve metrekareleri küçük olan konutlara yönlendirilmesi olmasıdır" şeklinde konuştu.Diha
Güncelleme Tarihi: 05 Temmuz 2012, 09:43
