1950’li yıllarda ilki görülen ve buğday üretiminin yüzde 40’ının yok olmasına neden olan gövde mantarı salgının ardından bilim insanları etkili ilaçlar geliştirmiş ve yapılan yatırımlar sonucunda buğday sektörü korunabilmişti. Ancak 1999 yılında ilk olarak Uganda’da ölümcül gövde mantarının mutasyona uğramış bir halinin keşfedilmesi ile birlikte ilaçlara dirençli mantarlar gelişmeye başladı. Bilim insanlarına göre Afrika kıtasındaki gövde mantarlarının yüzde 90’ı uygulanan ilaçlara karşı bağışıklık kazanmış durumda.

Almanya’da gövde mantarı salgını geçtiğimiz yıl 50 yıl aradan sonra ilk defa görüldü. Kasım ayında ise Etiyopya’da görülen salgın sonucunda ülkedeki buğday hasadı yüzde 50 oranında azaldı. Addis Adaba’daki gıda yetkilileri ölümcül mantarı orman yangınlarıyla kıyaslarken rüzgarla hastalığın hızlı bir şekilde yayıldığına dikkat çekiyor.

Birleşmiş Milletler Gıda Programı’ndan Fazil Düşünceli günümüzde küresel alandaki kuraklık ve gövde mantarının gıda güvenliği için ele alınması gereken en önemli konular olduğunu ifade etti.

Buğdayları etkileyen yeni tür mantarlar konusunda ülkelerin çok daha hızlı bir şekilde harekete geçilmesi gerektiğini ifade eden Düşünceli’ye göre yeni tür tohumların üretilmesi bu mücadelede en önemli nokta.

İngiltere’deki Sainsbury Labaratuarında hali hazırda mantar salgınına karşı yoğun bir hazırlık var. Burada bir ekip genetik yöntemler kullanarak hastalığı durdurmaya çabalarken Cambridge Üniversitesinde ise modellemeler kullanılarak salgının bundan sonra nereyi etkileyebileceği öngörülmeye çalışılıyor.

İlk modellemeler Afrika’dan Ortadoğu’ya geçen salgının burada Asya ve Avrupa’ya etkin bir şekilde yayılabileceğini gösteriyor.

Bilim insanlarına göre küresel boyutta yaşanabilecek bir salgın buğday üretimini neredeyse yarı yarıya oranda düşürebilir. Bu etkinin kuraklıkla birleşmesi durumunda çok daha ciddi bir boyutun ortaya çıkabileceği ifade ediliyor.

Salgın eğer etkili olursa dünya çapında 1.5 milyar kadar insana zarar verebileceği tahmin ediliyor.

Buğday hasadındaki sıkıntının dünyadaki gıda fiyatlarının ciddi artış görülmesine neden olabileceği düşünülüyor./Anf