Danimarka’nın hak iddia ettiği bölge, Arktik Okyanusu’nda Grönland Adası ile Sibirya arasında bulunuyor ve yaklaşık bin 800 kilometre uzunluğunda. Toplamda 895 bin kilometrekarelik bir alanı kapsayan bölge, Rusya’ya bağlı Sibirya bölgesinden 200 deniz mili (370 km) açığa kadar uzanıyor.

Arktik’te bulunan bölgede suların 4 bin metreye kadar derinlikte donmuş olması nedeniyle yeraltı kaynaklarından faydalanılması mümkün değil. Uzmanlara göre, Arktik Denizi’nde bulunan yer altı kaynaklarının büyük kısmı zaten karaya yakın bölgelerde bulunuyor ve denize kıyısı olan ülkelerin bu kaynaklar üzerindeki hakları zaten belirlenmiş durumda. Bölgede balık avcılığının mümkün olmadığı da biliniyor.

Danimarka’nın bu bölgeyi istemesinin esas nedeni ise, geleceğe yönelik bir yatırım olarak görülüyor. Hükümet, ileride bu bölgeye ihtiyaç duyulabileceğini hesaplıyor.

Başvurunun en önemli nedeni de, Danimarka’nın denizlerdeki dış sınırlarını daha fazla genişletmek. 42 bin 916 kilometrekarelik ana topraklarına ek olarak 2 milyon 166 bin kilometrekarelik toprağa sahip Grönland Adası da Danimarka’ya bağlı özerk bir ülke konumunda.

GRÖNLAND’DAN İTİBAREN KARA TOPRAKLARININ DEVAMLILIĞI İDDİASI

Danimarka makamlarının uzun yıllar süren çalışmalar sonrası hazırladığı ve Birleşmiş Milletler (BM)‘ye sunduğu başvuru, gizli bir komisyon tarafından görüşülecek. Başvurunun temelini ise, BM’nin deniz hukukunu ilgilendiren 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne dayanıyor.

BM sözleşmesine göre, bir ülkenin sahip olduğu kara parçalarının deniz altında da devamlılık arz ettiğini ispatlanırsa, söz konusu denizlerde bu ülkenin hak talep etmesi mümkün. Danimarka da, bu hükmü göz önünde bulundurarak Kuzey Kutbu’nda  Grönland ile Sibirya arasında uzanan bin 800 kilometre uzunluğundaki Lomonosov Sırtları adlı sualtı dağlık bölgeyi gerekçe gösteriyor. Deniz altındaki bu dağlık bölgenin Grönland’a yakınlığını başvurusunda gerekçe gösteren Danimarka, Rusya’nın 370 kilometre açıklarına kadar olan bölgede hak talep ediyor.

RUSYA’NIN DA HAK İDDİA ETTİĞİ BÖLGE İÇİN DİPLOMATİK ÇEKİŞME YOLDA

Lomonosov Sırtları için 2001 yılında Rusya da benzer bir şekilde BM’ye başvurmuş, ancak yeterli bilimsel kanıtlar sunulmadığı için başvuruya cevap verilmemişti.

Rusya’nın da aynı bölgeyi istemesi nedeniyle iki ülkenin hükümetlerinin kendi aralarında uzlaşmaları da söz konusu. Ancak bu durumda Danimarka’nın bölgeye coğrafik yakınlığı bulunan Kanada ile Alaska üzerinden de olsa hak talep etme ihtimali olan ABD ile de uzlaşması gerekebilir.

Daha önce de Norveç ve Rusya’nın kıyı sınırı bulunduğu Barents Denizi üzerinde benzer bir anlaşmazlık yaşanmıştı. Barents Denizi’ndeki 200 bin kilometrekareye yakın bir bölge üzerinde Norveç ve Rusya’nın on yıllar süren hak talepleri 2010 yılında varılan uzlaşma ile son bulmuştu. Her iki ülke, Barents Denizi’ndeki petrol ve gaz yataklarını paylaşma konusunda uzlaşmışlardı./Anf