Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 6 Eylül 2016 tarihli ve 24005 sayılı yazısı üzerine, Günün Yirmi Dört Saate Taksimine Dair Kanun’un 2. maddesine ilişkin değişikliği içeriyor.
Buna göre, Bakanlar Kurulu Kararı’nda şu ifadelere yer verildi:
“Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla bütün yurtta 27 Mart 2016 Pazar günü saat 03.00’ten itibaren bir saat ileri alınmak suretiyle başlatılan yaz saati uygulamasının, her yıl, yıl boyu sürdürülmesi kararlaştırılmıştır. Gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla saatlerin düzenlenmesi hakkındaki, 14 Mart 2016 tarihli ve 8589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda yer alan ’30 Ekim 2016 Pazar günü saat 04.00’ten itibaren bir saat geri alınması’ ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır.”
İlgili hüküm gereğince 27 Mart 2016 Pazar günü saat 03.00’ten itibaren bir saat ileri alınmak suretiyle başlatılan yaz saati uygulaması her sene yıl boyu sürdürülecek ve kış saatine geçilmeyecek.
Saatler neden ileri ve geri alınıyor?
Peki aydınlatma, ısıtma, soğutma ve enerji tasarrufu açısından önem taşıyan bu uygulama nasıl ortaya çıktı?
İlk olarak 1784’de, “Erken yatıp erken kalkmak, kişiyi sağlıklı, zengin ve akıllı yapar” özdeyişinin sahibi Amerikalı politikacı ve fizikçi Benjamin Franklin, Fransa’ya elçi olarak yollandığı sırada, Paris halkının mum israfını önlemesi ve gün ışığından daha çok yararlanması için imzasız bir mektup yayımladı.
Mektupta getirilen öneriler arasında panjurları vergilemek, mumları karneye bağlamak ve insanları gün doğumu sırasında kilise çanları ve top ateşiyle beraber uyandırmak vardı.
1.Dünya Savaşı’nda uygulama başladı
Çağdaş yaz saati uygulaması ilk kez Yeni Zelandalı bir böcekbilimci George Vernon Hudson tarafından önerildi.
Vardiyalı bir işte çalışan Hudson, böcek toplamak için yeterli zaman bulamamaktaydı. 1895’te Wellington Felsefî Topluluğu’na bir bildiri yollayarak iki saatlik bir değişimi kapsayan yaz saati uygulamasını önerdi.
Çağdaşı Birtanyalı müteahhit William Willett de 1905’te kahvaltıdan önce çıktığı bir gezintide Londra’daki insanların pek çoğunun yaz günlerinin ilk saatlerinde uyuyor olduklarını keşfederek benzer bir uygulama tasarladı.
Türkiye’de 1940’ta başladı
Uygulama I. Dünya Savaşı’nda Almanya’nın kömür kullanımından tasarruf etmek istemesiyle başladı. Daha sonraları Birleşik Krallık, müttefikleri ve Avrupa’da savaşta yer almayan birçok devlet bu uygulamayı benimsemeye başladı.
Türkiye’de ilk kez 1940’da uygulama resmen başladı. Ancak arada 16 yıllık bir askıya alma süreci oldu. 1972’den sonra uygulamaya aralıksız devam edildi.
* Saatler neden ileri ve geri alınıyor kısmını Bianet’ten aldık.