2012 yılında resmi rakamlarına göre sayıları 45 bin 181 olan koruculara Mayıs ayı itibariyle 761 lira aylık, 24 lira operasyon tazminatı, 76 lira da ilave ücret ödenmekte. Bitlis ili genelinde 3 Bin 759 korucu ile Hakkari, Şırnak, Diyarbakır, Van ve Siirt’in ardından Kürdistan’da en çok korucunun olduğu kenti konumunda. Alınması düşünülen ve köylerin bağlı olduğu karakollarda çeşitli aşamalı seçmelerden sonra alınacak olan Bin 150 ek korucuyla Bitlis bölgedeki en çok korucu bulunan illerden biri olacak.
1985'te 22 ilde yürürlüğe giren koruculuk sistemi, 1993 yılından itibaren 13 ilde daha uygulanmaya konularak toplamda korucu sayısının bulunduğu iller oranı 35'e çıkarıldı.
Son 28 yılda insan öldürmeden işkenceye, kaçırmadan gaspa, silah kaçakçılığından dolandırıcılığa, ırza geçmeden köy yakmaya, köy boşaltmadan uyuşturucu madde kaçakçılığına kadar işledikleri suçlara bakıldığında 1986'dan bugüne korucuların "yasadışı olaylar" ile iç içe olduğu görülüyor.
Yürürlüğe girdiği günden bu yana farklı şekillerde suça bulaşmaları nedeniyle ilk 10 yıllık süre içerisinde 25 bin korucunun işten atılması; korucuların yarısından fazlasının suç eğilimine sahip olduğunu gösteriyor.
Köye geri dönüşlerde de ciddi sorunlara neden olan korucuların, silah zoru ve büründükleri devlet zırhı aracılığıyla köylülerin toprak ve mallarına el koydukları, mera ve yaylalara çıkmaya çalışan Koçerlerden ise haraç aldıkları bölgede bilinen bir gerçek.
ANF’ye konuşan BDP Bitlis İl Başkanı Şahin Çoban, toplumu bölmek, parçalamak ve silahları şehirlere indirmenin yolunu açacak koruculaştırma faaliyetlerinin ilerleyen günlerde büyük sorunlara yol açacağına işaret etti.
Bitlis il genelinde alınacak bin 150 korucunun birçoğunun ikametgâhlarının köylerinde olmasına karşın kent merkezlerinde yaşadığını belirten Çoban, ”Koruculaştırılan nin 150 kişinin silah altına alınmasıyla silahlar kentlerin göbeğine kadar inecektir. Silah altına alınan ve koruculaştırılan bin 150 kişinin paramiliter bir güç ya da bir tehdit unsuru olarak kentlerde barınması demokrat halk kitlesini sindirme aracı olarak kullanılabilir. Korucuların denetimsiz ve sınırsız bir güç kullandıkları 90’lı yıllardan bu yana Kürt halkının hafızasına kazınmıştır. Kaçırma, el koyma, gasp, tecavüz ve kaçakçılık gibi birçok yüz kızartıcı suçu işleyen korucular halkı ikileştirecektir. Barış ve müzakere sürecinde, nin 150 kişinin koruculaştırılmasının sürece ve halkın huzuruna zarar vereceği endişesindeyiz. Yetkililere, bu endişelerimizin giderilmesi ve koruculaştırma faaliyetlerinin bir an önce son bulması çağrısında bulunuyoruz” dedi.
BDP Bitlis İl Başkanı Çoban’ın da dikkat çektiği gibi Bitlis kent merkezine yakın köylerden olan korucuların çoğu kent mahallelerinde ikamet ediyorlar. ANF’ye konuşan, olası baskılar nedeniyle adlarının açıklanmasını istemeyen çok sayıda Bitlisli, Bitlis kent merkezinde kalmalarına karşın ikametgahları köyde olan ve silah altına alınan birçok korucunun silahlarını kent merkezindeki evlerine getirdiğini söyleyerek, ilerleyen günlerde kentin korucular aracılığı ile silahlandırılmasının sosyal sorunlara yol açmasından duydukları endişeyi dile getirdiler. Birçok karakol komutanının korucuların çoğunun köyde kalmamalarına rağmen silah altına alınmalarına göz yumduğu belirtildi.